Αλβανία. Πολιτικοί αναλυτές αναρωτούνται αν ο πρωθυπουργός Edi Rama, που μονοπωλεί την εσωτερική επικαιρότητα, θα δώσει τη συγκατάθεση για την ένταξη στο ΝΑΤΟ Σουηδίας και Φινλανδίας, ή θα ακολουθήσει τις οδηγίες του τούρκου νεοσουλτάνου Εrdogan.
Η χώρα στερείται αντιπολίτευσης ικανής για αποτελεσματικό κράτος δικαίου. Η αμερικανική διοίκηση μέσο της πρεσβείας στα Τίρανα συνεχίζει να παρεμβαίνει στα εσωτερικά θέματα της Αλβανίας, επικεντρώνοντας στην καταπολέμηση της διαφθοράς, που υποσκάπτει την ευρωπαϊκή προοπτική των Τιράνων. Η έναρξη των διαπραγματεύσεων εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο κύριος πολιτικός στόχος της κυβέρνησης, αλλά πρόσφατη έκθεση του ευρωκοινοβουλίου δεν είναι καθόλου κολακευτική.
Βοσνία Ερζεγοβίνη.
Η θεσμική κρίση στη Βοσνία βαθαίνει και το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσε κυρώσεις εναντίον του ΣερβοΒόσνιου ηγέτη Milorad Dodik και του προέδρου Zeljka Cvijanovic, ενώ η Γερμανία ανακάλεσε 4 προγράμματα υποδομών αξίας 105 εκατομμυρίων ευρώ . Πλέον αυτού η Βόννη ανέστειλε τον νόμο που αφορούσε την ακίνητη περιουσία της Βοσνίας Ερζεγοβίνης. Αυτή η άνευ προηγούμενου κίνηση μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω κλιμάκωση, επειδή ο Dodik ανακοίνωσε ότι θα αγνοήσει τη Βόνη και ο νόμος θα εφαρμοστεί. Ο Σέρβος πρόεδρος Aleksandar Vucic συναντήθηκε με το Dodik στο Βελιγράδι επιβεβαιώνοντας τις θερμές σχέσεις της Σερβίας με την Σερβοβοσνιακή κοινότητα, αλλά συναντήθηκε για το θέμα και με τον Γερμανό καγκελάριο. Η Βοσνία είναι μακράν της διαδικασίας ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού η χώρα υποφέρει από διαφθορά, απουσία κράτους δικαίου και σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και από δημοκρατικό γενικά έλλειμμα.
Βουλγαρία
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δύναται να επηρεάσει την πολιτική σταθερότητα στη Βουλγαρία. Το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ πιέζουν τη Σόφια να στηρίξουν το Κίεβο με στρατιωτική βοήθεια, που είναι εκτός συζήτησης για το συγκυβερνών κόμμα των σοσιαλιστών. Βέβαια ο Ουκρανικός πόλεμος επηρεάζει την ενεργειακή ασφάλεια της Βουλγαρίας, που εξαρτάται 100% από εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία. Και να τονιστεί ότι στη Βουλγαρία επικρατεί ισχυρή κοινή γνώμη υπέρ της Ρωσίας. Η Σόφια μέχρι τώρα συμμορφώνεται πλήρως με τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ σχετικά με την κρίση στην Ουκρανία. Στη διαφορά με τη Βόρεια Μακεδονία η Σόφια κινείται μεταξύ της αυστηρής απόφασης του Εθνικού της Συμβουλίου και των πιέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ. Οι στρατιωτικές επιχειρησιακές ικανότητες του κράτους είναι περιορισμένες, ειδικά στην αεροπορική του δύναμη.
Κροατία
Παρά την δήλωση του Κροάτη προέδρου Zoran Milanovic ότι η χώρα θα απέχει από κάθε ενέργεια ή μέτρα εναντίον της Ρωσίας, η χώρα παρέμεινε πιστή στη δυτική πλευρά. Το Zagreb ανακοίνωσε μάλιστα εσχάτως ότι απελαύνει 24 Ρώσους διπλωμάτες από τη Ρωσική πρεσβεία στην Κροατία. Επιπλέον το Zagreb ανήγγειλε ότι θα συμμετάσχει μαζί με την Πολωνία τη Σλοβακία, τη Τσεχία και την Ουγγαρία σε κοινό εκστρατευτικό σώμα . Παρά ταύτα στο θέμα της ένταξης στο ΝΑΤΟ της Φινλανδίας και Σουηδίας συνέδεσε το ζήτημα με τα συμφέροντα της κροατικής συνιστώσας στη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Το Zagreb παρακολουθεί προσεκτικά την πολιτική κατάσταση στη Βοσνία και ιδιαίτερα τη πρόοδο του διαλόγου μεταξύ της Βοσνιοκρoατικής κοινότητας και των μουσουλμάνων Βοσνίων.
Κόσοβο
Ο διάλογος Βελιγραδίου - Πριστίνας έχει βαλτώσει, χάρις στην πολιτική απόφαση του πρωθυπουργού Albin Kurti να υποβαθμίσει την όλη διαδικασία, παρά τις πιέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ . Παρά ταύτα Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ εργάζονται εντατικά για την αναγνώριση του Κοσόβου από τη διεθνή κοινότητα. Ο Kurti δεν διστάζει να ασκεί κριτική στον εκλογικό νόμο που απαγορεύει στους αλβανούς της Νότιας Σερβίας να εκλέγουν αντιπροσώπους στο κοινοβούλιο, διεκδικώντας το ρόλο του ηγέτη των Αλβανών στα Βαλκάνια. Μαυροβούνιο και Κόσοβο θεωρούν απειλή τα «ανοικτά Βαλκάνια». Τουλάχιστον πέντε χώρες μέλη της ΕΕ δεν αναγνωρίζουν το Κοσσυφοπέδιο, λόγω της παρουσίας στο έδαφός τους δυνητικά αποσχιστικών περιοχών: Ισπανία (Καταλονία), Ρουμανία (Τρανσυλβανία), Σλοβακία (νότια Σλοβακία), Ελλάδα και Κύπρος (Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου). Βερολίνο και Λονδίνο επιδιώκουν να καταπνίξουν τη γνώμη τους, Και ενώ της Ε.Ένωσης προεδρεύει η Γαλλία, ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς προανήγγειλε περιοδεία στα Δυτ. Βαλκάνια πριν τη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου. Τώρα όλα εξαρτώνται από τη σερβική υπομονή και βούληση να πάει ενάντια στον άνεμο.
Το Κόσοβο έχει ανάγκη επειγόντως από μεταρρυθμίσεις ειδικά στην οικονομία, τη δημόσια διοίκηση, τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία. Οπωσδήποτε η βελτίωση των σχέσεων με τη Σερβία και η αναγνώριση του Κόσσοβου σαν ανεξάρτητου κράτους είναι ζωτικά για το μέλλον του και δεν θα επιτευχθούν χωρίς παραχωρήσεις και συμβιβασμούς.
Μόλδοβα
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ευνόησε τη Μόλδοβα να επιταχύνει τη πορεία της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η χώρα επωφελήθηκε από τη πολιτική απόφαση των Βρυξελλών για την ένταξη Μόλδοβας, Ουκρανίας και Γεωργίας, αλλά οι διαπραγματεύσεις ένταξης θα είναι γι’ αυτή δύσκολες. Η ευρωατλαντική ένταξη θα κλιμακώσει την ένταση με τη Ρωσία. Και να υπενθυμίσουμε ότι ρωσικά στρατεύματα σταθμεύουν στην Transnistria και επαυξάνουν τον κίνδυνο εμπλοκής του εδάφους της Μόλδοβα στον πόλεμο. Η κυβέρνηση της Μόλδοβας για την αντιμετώπιση αυτής της ρωσική απειλής προσπαθεί να επιβάλει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στο έδαφος της, αλλά πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν ότι στο έδαφος της υπάρχει σημαντική κοινότητα ρωσόφιλη, που αντιδρά στην δυτικόφιλη στάση της. Το έδαφος της Μόλδοβα είναι ζωτικής στρατηγικής σημασίας για Ρωσία και ΝΑΤΟ, και η Transnistria θα μπορούσε να αποτελέσει παράγοντα αποσταθεροποίησης.
Η κυβέρνηση θα πρέπει να επιταχύνει μεταρρυθμίσεις οικονομικές, διοικητικής φύσεως και εφαρμογής του νόμου δικαίου, ώστε να καταπολεμήσει τη διαφθορά, να αναπτύξει διαφάνεια και αξιοπιστία στη δημόσια διοίκηση και να ενδυναμώσει το νόμο δικαίου. Η κοινωνική πολιτική θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για το κράτος, αφού η κοινωνία της Μόλδοβας υποφέρει από φτώχεια, λόγω έλλειψης κοινωνικής πολιτικής.
Μαυροβούνιο
Η πολιτική αστάθεια συνεχίζεται στο Μαυροβούνιο, αλλά επιτέλους μια κυβέρνηση μειοψηφίας έχει περίπου συμφωνηθεί και είναι στα πρόθυρα να σχηματιστεί και να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης. Ο συνασπισμός που δημιουργείται θα πρέπει να λάβει αποφάσεις για σοβαρά και ζωτικά θέματα, όπως το θέμα των «ανοικτών Βαλκανίων» και οι σχέσεις με τη Σερβική εκκλησία. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η νέα κυβέρνηση θα έχει δυτικόφιλη στάση και προσανατολισμό, αφού φαίνεται ότι έχει την έγκριση από αμφότερους, Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ, που θέλουν να εξουδετερώσουν το αγκάθι της προηγούμενης ρωσόφιλης κυβέρνησης του Zdravko Krivokapic. Η χώρα έχει ανάγκη στιβαρών μεταρρυθμίσεων στον τομέα της δικαιοσύνης και το νόμο του δικαίου για να καταπολεμήσει τη διαφθορά και το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, και να φέρει την διαφάνεια και τους δημοκρατικούς θεσμούς για να εκσυγχρονιστεί η χώρα σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Βόρεια Μακεδονία
Η ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας αναμένεται να ξεκλειδώσει τις διαπραγματεύσεις ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που είχαν παγώσει από βέτο της Βουλγαρίας, που επικαλείται λόγους ιστορικούς, ταυτότητας και πολιτιστικούς μεταξύ των δύο χωρών. Τα Σκόπια ελπίζουν να κάμψουν τις αντιρρήσεις της Βουλγαρίας και να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις ένταξης πριν τον Ιούνιο που τελειώνει η Γαλλική προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα Σκόπια απέλασαν έξι Ρώσους διπλωμάτες από τη Ρωσική Πρεσβεία στη Βόρεια Μακεδονία. Η διαφθορά, το οργανωμένο έγκλημα, η ανύπαρκτη δικαιοσύνη και η απουσία του νόμου δικαίου εξακολουθούν να βασιλεύουν σ’ αυτή τη μικρή χώρα των Βαλκανίων.
Ρουμανία
Η Ρουμανία είναι προωθημένη έπαλξη του ΝΑΤΟ στην Ανατολική του πτέρυγα συνορεύοντας με την Ουκρανία, και η συμμαχία μετακίνησε εκεί στρατεύματα και οπλισμό. Αν και ο Ρουμάνος πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy προειδοποίησε ότι αν πέσει η Ουκρανία η Ρουμανία θα δεχθεί Ρωσική επίθεση, εκτιμάται ότι η Μόσχα θα αποφύγει ένοπλη ρήξη με χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οπωσδήποτε οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ρουμανίας είναι εκτεθειμένες σε εχθρική επίθεση, κυρίως η αεροπορική της δύναμη των 17 F-16 A/B αεροσκαφών. Το Βουκουρέστι ανακοίνωσε ότι θα αγοράσει 32 Νορβηγικά F-16 για να ενισχύσει την αεροπορική του δύναμη.
Σερβία
Ο νικητής των εκλογών στις 3 Απριλίου 2022 Aleksandar Vucic σχηματίζει την κυβέρνηση του και υπάρχουν φήμες για πιέσεις να εξαιρέσει πρόσωπα από το υπουργικό συμβούλιο. Η Σερβία βαδίζει επικίνδυνα μεταξύ Δύσης και Ρωσίας σ’ ότι αφορά τον Ουκρανικό πόλεμο. Στο μεταξύ οι αφίξεις από την Κίνα των αντιαεροπορικών συστημάτων FK-3 (ή HQ-22) απογοήτευσαν ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκή Ένωση. Αμερικανοί επίσημοι προειδοποίησαν ότι η αγορά οπλικών συστημάτων από την Κίνα ή τη Ρωσία θα μπορούσε να διακινδυνεύσει την πορεία της χώρας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με αναλυτές υπάρχει ο φόβος ότι η στάση της Σερβίας θα μπορούσε να απειλήσει την ειρήνη και ασφάλεια στην Βαλκανική. Υπάρχουν διαρροές ότι η Μόσχα ενθαρρύνει τη Σερβία να επιτεθεί στο Κόσοβο, ανοίγοντας καινούργιο μέτωπο στα Βαλκάνια. Ο Vucic συναντήθηκε με το Σερβοβόσνιο ηγέτη Milorad Dodik για να εκφράσει την στήριξη του στην σερβοβοσνιακή κοινότητα, αλλά συναντήθηκε επίσης και με τον ανώτερο εκπρόσωπο στην Βοσνία Christian Schmidt, δημιουργώντας αμφιβολίες για την στάση της Σερβίας.
Είναι αλήθεια ότι ο Σέρβος πρόεδρος υποστηρίζει τους Σερβοβόσνιους, αλλά στην δυτική κοινότητα εμφανίζεται να προσπαθεί να γεφυρώσει τις διαφορές και να διατηρήσει την ειρήνη και ασφάλεια στην γειτονική χώρα. Η διεθνής συγκυρία ευνοεί τη Σερβία, αφού η Δύση είναι προσεκτική για να την κρατήσει μακριά από τη Μόσχα. Η διαφθορά, το οργανωμένο έγκλημα, και η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης είναι οι βασικές προκλήσεις για τη χώρα. Η Σερβία καταβάλλει προσπάθειες να βελτιώσει τις ικανότητες των ενόπλων δυνάμεων της , οι οποίες όπως διακηρύσσει, είναι η ασπίδα του κράτους, και εφαρμόζει φιλόδοξο πρόγραμμα εξοπλισμών από τη Ρωσία και την Κίνα.-
* Ο Γιώργος Γκορέζης είναι υποστράτηγος ε.α., συγγραφέας, αρθρογράφος.
0 comments: