Οι παίκτες ενώνονται και «αλληλουποβλέπονται» τόσο γρήγορα που η σκακιέρα της ευρασιατικής ενσωμάτωσης σείεται (με τις δολοπλοκίες της Τουρκίας).
Γρήγορα κινούμενα κομμάτια σκακιού.
Η ευρασιατική σκακιέρα κινείται ασταμάτητα με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Μετά το σοκ στο Αφγανιστάν, όλοι γνωρίζουμε την προοδευτική διασύνδεση της Πρωτοβουλίας Zώνη και Δρόμος, της Οικονομικής Ένωσης της Ευρασίας (EAEU) και του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), καθώς και τους κορυφαίους ρόλους που διαδραματίζουν η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν. Αυτοί είναι οι πυλώνες του Νέου Μεγάλου Παιχνιδιού.
Ας επικεντρωθούμε τώρα σε ορισμένες σχετικά παραβλεφθείσες, αλλά όχι λιγότερο σημαντικές πτυχές του παιχνιδιού – που κυμαίνονται από τον Νότιο Καύκασο έως την Κεντρική Ασία.
Το Ιράν υπό τη νέα κυβέρνηση Raisi βρίσκεται τώρα στο δρόμο της αυξημένης εμπορικής και οικονομικής ολοκλήρωσης με την ΕΑΕΕ, μετά την αποδοχή του ως πλήρους μέλους της SCO. Ο άξονας «προς την Ανατολή» της Τεχεράνης συνεπάγεται ενισχυμένη πολιτική ασφάλεια καθώς και επισιτιστική ασφάλεια.
Εκεί η Κασπία Θάλασσα διαδραματίζει καίριο ρόλο – καθώς οι δια-Κασπιανές θαλάσσιες εμπορικές οδοί παρακάμπτουν εντελώς τις αμερικανικές κυρώσεις ή τις προσπάθειες αποκλεισμού.
Μια αναπόφευκτη συνέπεια, μέσο-μακροπρόθεσμα, είναι ότι η ανανεωμένη στρατηγική ασφάλεια του Ιράν που είναι αγκυροβολημένη στην Κασπία θα επεκταθεί και στο Αφγανιστάν, το οποίο συνορεύει με δύο από τους πέντε γείτονες της Κασπίας: το Ιράν και το Τουρκμενιστάν.
Η τρέχουσα ευρασιατική διαδικασία ενσωμάτωσης διαθέτει έναν δια-Κασπιανό διάδρομο ως βασικό κόμβο, από το Σιντζιάνγκ της Κίνας σε ολόκληρη την Κεντρική Ασία και στη συνέχεια από την Τουρκία, μέχρι την Ανατολική Ευρώπη. Ο διάδρομος είναι ένα έργο σε εξέλιξη.
Ορισμένα από αυτά διευθύνονται από την CAREC (Περιφερειακή Οικονομική Συνεργασία Κεντρικής Ασίας), η οποία περιλαμβάνει στρατηγικά την Κίνα, τη Μογγολία, το Πακιστάν, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, τους πέντε «σταν» της Κεντρικής Ασίας και το Αφγανιστάν. Η Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης (ADB) συντονίζει τη γραμματεία.
Η CAREC δεν είναι φορέας της Κινεζικής Τράπεζας Ανάπτυξης Ζώνης και Οδοποιίας και της Ασιατικής Τράπεζας Ανάπτυξης Υποδομών (AIIB). Ωστόσο, οι Κινέζοι αλληλεπιδρούν εποικοδομητικά με τη δυτική ADB με έδρα τη Μανίλα.
Η Ζώνη και Δρόμος αναπτύσσει τους δικούς της διαδρόμους μέσω των «σταν» της Κεντρικής Ασίας και ειδικά μέχρι το Ιράν, που τώρα συνδέεται στρατηγικά με την Κίνα μέσω της μακροπρόθεσμης συμφωνίας ενέργειας και ανάπτυξης ύψους 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Πρακτικά, η Trans-Caspian θα λειτουργεί παράλληλα με και θα συμπληρώνει τους υπάρχοντες διαδρόμους BRI (Ζώνη και Δρόμος) – όπου έχουμε, για παράδειγμα, εξαρτήματα της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας που φορτώνονται σε εμπορευματικά τρένα στην Υπερσιβηρική, συνδεδεμένα σε κοινές επιχειρήσεις στην Κίνα, ενώ οι φορητοί υπολογιστές και οι εκτυπωτές της Foxconn και της HP που κατασκευάζονται στο Chongqing ταξιδεύουν προς τη Δυτική Ευρώπη.
Η Κασπία Θάλασσα γίνεται βασικός ευρασιατικός εμπορικός παράγοντας από τότε που το καθεστώς της καθορίστηκε τελικά το 2018 στο Aktau, στο Καζακστάν. Εξάλλου, η Κασπία είναι ένα σημαντικό σταυροδρόμι που συνδέει ταυτόχρονα την Κεντρική Ασία και τον Νότιο Καύκασο, την Κεντρική Ασία και τη Δυτική Ασία, και τη βόρεια και νότια Ευρασία.
Είναι στρατηγικός γείτονας του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC) – ο οποίος περιλαμβάνει τη Ρωσία, το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν και την Ινδία – ενώ συνδέει επίσης τη Ζώνη και Δρόμο και το EAEU.
Παρακολουθήστε το Τουρκικό Συμβούλιο
Όλες οι παραπάνω αλληλεπιδράσεις συζητούνται και σχεδιάζονται τακτικά στο ετήσιο Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης και στο Ανατολικό Οικονομικό Φόρουμ στο Βλαδιβοστόκ, τις κορυφαίες οικονομικές συναντήσεις της Ρωσίας, παράλληλα με τις συζητήσεις Βαλντάϊ.
Στη συνέχεια, όμως, υπάρχουν επίσης παρεμβολές μεταξύ των παικτών – μερικές από αυτές οδηγούν σε πιθανές εταιρικές σχέσεις που δεν εκτιμώνται ιδιαίτερα από τα τρία ηγετικά μέλη της ολοκλήρωσης της Ευρασίας: τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν.
Για παράδειγμα, πριν από τέσσερις μήνες ο υπουργός Εξωτερικών της Κιργιζίας Ρουσλάν Καζακμπάεφ επισκέφθηκε το Μπακού για να προτείνει μια στρατηγική εταιρική σχέση – που ονομάστηκε 5+3 – μεταξύ κρατών της Κεντρικής Ασίας και του Νότιου Καυκάσου.
Και ιδού τα μπλέξιμο. Ένα συγκεκριμένο πρόβλημα είναι ότι τόσο το Τουρκμενιστάν όσο και το Αζερμπαϊτζάν είναι μέλη της Σύμπραξης του ΝΑΤΟ για την Ειρήνη – η οποία αποτελεί στρατιωτική συνεργασία – καθώς και του Τουρκικού Συμβουλίου, το οποίο έχει ξεκινήσει μια αποφασιστική προσπάθεια επέκτασης. Για να περιπλέξει τα πράγματα, η Ρωσία έχει επίσης μια στρατηγική εταιρική σχέση με το Αζερμπαϊτζάν.
Συνεδρίαση του Συμβουλίου Τουρκίκ στις 31 Μαρτίου στην Ιστανμπούλ.
Το Τουρκικό Συμβούλιο έχει τη δυνατότητα να ενεργήσει ως σαμποτέρ στα – ευρασιατικά – έργα. Υπάρχουν πέντε μέλη: Τουρκία, Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν και Κιργιζία.
Πρόκειται για παντουρκισμό – ή παντουρανισμό – σε δράση, με ιδιαίτερη έμφαση στο τούρκο-αζέρικό «ένα έθνος, δύο κράτη». Η φιλοδοξία είναι ο κανόνας: Το Τούρκο-Συμβούλιο προσπαθεί ενεργά να αποπλανήσει το Αφγανιστάν, το Τουρκμενιστάν, την Ουκρανία και την Ουγγαρία για να γίνουν μέλη.
Σε περίπτωση που η ιδέα των 5+3 γίνεται δελεαστική, θα οδηγούσε στη δημιουργία μιας ενιαίας οντότητας από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τα σύνορα του Σινγιάνγκ, στις δεδομένες συνθήκες υπό τουρκική υπεροχή. Και αυτό σημαίνει υπεροχή του ΝΑΤΟ.
Ρωσία, Κίνα και Ιράν δεν θα την καλωσορίσουν ακριβώς. Και τα 8 μέλη των 5+3 είναι μέλη της Ειρηνευτικής Σύμπραξης του ΝΑΤΟ, ενώ τα μισά (Καζακστάν, Κιργιζία, Τατζικιστάν και Αρμενία) είναι επίσης μέλη του αντίβαρου, του CSTO υπό την ηγεσία της Ρωσίας.
Οι ευρασιατικοί παράγοντες γνωρίζουν πολύ καλά ότι στις αρχές του 2021 το ΝΑΤΟ άλλαξε τη διοίκηση της αρκετά στρατηγικής Κοινής Τακτικής Ομάδας Πολύ Υψηλής Ετοιμότητας στην Τουρκία. Στη συνέχεια, η Άγκυρα ξεκίνησε μια σοβαρή διπλωματική κίνηση – με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ να επισκέπτεται τη Λιβύη, το Ιράκ, την Κιργιζία και το Τατζικιστάν.
Μετάφραση: Η Τουρκία – και όχι οι Ευρωπαίοι – είναι αυτή που προβάλλει την ισχύ του ΝΑΤΟ σε όλη την Ευρασία.
Προσθέστε σε αυτό δύο πρόσφατες στρατιωτικές ασκήσεις, Ανατολίας 21 και Ανατολίας Eagle 2021, που επικεντρώθηκαν σε ειδικές επιχειρήσεις και αερομαχίες. Το Ανατόλιαν 21 πραγματοποιήθηκε από τις τουρκικές ειδικές δυνάμεις. Ο κατάλογος των συνοδών ήταν αρκετά κάτι (αξιοπρόσεκτο), όσον αφορά ένα γεωπολιτικό τόξο. Εκτός από την Τουρκία, είχαμε την Αλβανία, το Αζερμπαϊτζάν, το Πακιστάν, το Κατάρ, το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν – με τη Μογγολία και το Κοσσυφοπέδιο ως παρατηρητές.
Για άλλη μια φορά, αυτός ήταν ο Παντουρκισμός – καθώς και ο Νεο-οθωμανισμός – σε δράση.
Παρακολουθήστε το νέο Ιντερμάριουμ
Οι υπολογισμοί νοσταλγών του Βρζενζίνσκυ ότι ένα επιτυχημένο 5+3, συν ένα διευρυμένο Τουρκικό Συμβούλιο, θα οδηγούσε στην απομόνωση της Ρωσίας σε τεράστιες εκτάσεις της Ευρασίας είναι μάταιοι.
Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η Άγκυρα θα είναι σε θέση να ελέγξει τους διαδρόμους πετρελαίου και φυσικού αερίου (αυτοί είναι χώρος κυρίως της Ρωσίας και του Ιράν) ή να επηρεάσει το άνοιγμα της Κασπίας στα δυτικά συμφέροντα (αυτό είναι θέμα των γειτόνων της Κασπίας, οι οποίοι περιλαμβάνουν, για άλλη μια φορά, τη Ρωσία και το Ιράν). Η Τεχεράνη και η Μόσχα γνωρίζουν πολύ καλά τα ζωηρότατα κατασκοπευτικά παιχνίδια Ερντογάν/Αλίεφ συνεχώς σε δράση στο Μπακού.
Το Πακιστάν από την πλευρά του μπορεί να έχει στενές σχέσεις με την Τουρκία – και τον Τούρκο-Αζερικό δεσμό.. Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε το Ισλαμαμπάντ να επιτύχει μια τεράστια στρατιωτική συμφωνία με την Τεχεράνη.
Σύμφωνα με τη συμφωνία, το Πακιστάν θα εκπαιδεύσει Ιρανούς πιλότους μαχητικών αεροσκαφών και το Ιράν θα εκπαιδεύσει πακιστανικές αντιτρομοκρατικές ειδικές επιχειρήσεις. Η Πακιστανική Πολεμική Αεροπορία έχει ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα παγκόσμιας κλάσης – ενώ η Τεχεράνη έχει πρώτης τάξεως εμπειρία σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις στο Ιράκ / Συρία καθώς και στα ευαίσθητα σύνορά της τόσο με το Πακιστάν όσο και με το Αφγανιστάν.
Ο τούρκο- αζερικός δεσμός θα πρέπει να γνωρίζει ότι το όνειρο του Μπακού να γίνει κόμβος εμπορικών/μεταφορών στον Καύκασο μπορεί να συμβεί μόνο σε στενό συντονισμό με περιφερειακούς παράγοντες.
Υπάρχει ακόμα η δυνατότητα επέκτασης ενός Τούρκο-Αζέρικου διαδρόμου εμπορικής διασύνδεσης στην τουρκική καρδιά της Κεντρικής Ασίας. Ωστόσο, η πρόσφατη βάναυση συμπεριφορά του Μπακού μετά τη στρατιωτική νίκη στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ προκάλεσε προβλέψιμες αντιδράσεις. Το Ιράν και η Ινδία αναπτύσσουν τις δικές τους ιδέες διαδρόμου που πηγαίνουν ανατολικά και δυτικά.
Εναπόκειται στην πρόεδρο του Οργανισμού Προώθησης του Εμπορίου του Ιράν, Alireza Peymanpak, να διευκρινίσει ότι «δύο εναλλακτικές διαδρομές διέλευσης Ιράν-Ευρασίας θα αντικαταστήσουν τη διαδρομή του Αζερμπαϊτζάν». Το πρώτο θα ανοίξει σύντομα, «μέσω Αρμενίας» και το δεύτερο «μέσω θαλάσσης με την αγορά και ενοικίαση πλοίων».
Αυτή ήταν μια άμεση αναφορά, για άλλη μια φορά, στον αναπόφευκτο Διεθνή Διάδρομο Μεταφορών Βορρά-Νότου: σιδηροδρομικές, οδικές και υδάτινες διαδρομές που θα διασχίζουν 7.200 χιλιόμετρα και συνδέουν τη Ρωσία, το Ιράν, την Κεντρική Ασία, τον Καύκασο, την Ινδία και τη Δυτική Ευρώπη. Το INSTC είναι τουλάχιστον 30% φθηνότερο και 40% συντομότερο από τα υπάρχοντα, βασανιστικά δρομολόγια.
Το Μπακού – και η Άγκυρα – πρέπει να είναι διπλωματικά εξαιρετικά έπιδέξιοι για να μην βρεθούν αποκλεισμένοι από τη διασύνδεση, ακόμη και αν ληφθεί υπόψη ότι η αρχική διαδρομή INSTC συνέδεε την Ινδία, το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν και τη Ρωσία.
Δύο στρατόπεδα φαίνεται να είναι ασυμβίβαστα σε αυτή τη συγκεκριμένη συγκυρία: η Τουρκία-Αζερμπαϊτζάν από τη μία πλευρά και η Ινδία-Ιράν από την άλλη, με το Πακιστάν στο άβολο ενδιάμεσο,
Η βασική εξέλιξη είναι ότι το Νέο Δελχί και η Τεχεράνη αποφάσισαν ότι το INSTC θα περάσει από την Αρμενία – και όχι από το Αζερμπαϊτζάν – μέχρι τη Ρωσία.
Αυτά είναι τρομερά νέα για την Άγκυρα – μια πληγή που ακόμη και ένα διευρυμένο Τουρκικό Συμβούλιο δεν θα επουλωνόταν. Το Μπακού, από την πλευρά του, μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσει τις δυσάρεστες συνέπειες, του να θεωρείται από κορυφαίους ευρασιατικούς παίκτες ως αναξιόπιστος εταίρος.
Τέλος πάντων, είμαστε ακόμα μακριά από την οριστικότητα που εκφράζεται από το περίφημη φράση του καζίνο, “Οι μάρκες έπεσαν”. Αυτή είναι μια σκακιέρα σε ασταμάτητη κίνηση.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, για παράδειγμα, τους Εννέα του Βουκουρεστίου:Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία. Αυτό αφορά ένα πρωταρχικό υγρό όνειρο του ΝΑΤΟ: την τελευταία παραλλαγή του Intermarium – όπως τον πραγματικό αποκλεισμό της Ρωσίας έξω από την Ευρώπη. Μια κυρίαρχη ομάδα 5 +3 και το Βουκουρέστι Εννέα θα ήταν το τελευταίο καρφί από στην «απομόνωση» της Ρωσίας.
Κυρίες και κύριοι, στοιχηματίστε.
Pepe Escobar, Asia Times.
0 comments: