Ο Δένδιας ζήτησε από τον Αμερικανό υπουργό των Εξωτερικών μια συμφωνία αμυντικής συνεργασίας παρόμοια με αυτήν που υπέγραψε η Ελλάδα με την Γαλλία αλλά επήρε μόνο μιαν ανανέωση της υφιστάμενης, παρά την παρουσίασή της στην ελληνική κοινή γνώμη ως νίκη εναντίον της Τουρκίας.
Η Ελλάδα πάντοτε επιχείρησε να φέρει τις διμερείς διαφορές της με την Τουρκία στο θεματολόγιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την πρώτη ημέρα. Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα το πέτυχε σε μεγάλο βαθμό, ιδιαίτερα τελευταία, δεν πρέπει να εκπλήσσει. Σε κάθε διεθνή οργανισμό εάν ένα μέλος του επιμένει να υποβάλλει τις προτάσεις του με το επιχείρημα των συμφερόντων ασφάλειάς του, αυτές δεν είναι εύκολο να απορριφθούν. Το περισσότερο που μπορεί να κάνει κανείς είναι να απαλύνει την σκληρή διατύπωση.
Από αυτή την άποψη αριστοτέχνες είναι οι Βρετανοί διπλωμάτες. Μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ η Τουρκία είναι σε πιο δύσκολη θέση απέναντι στην Ελλάδα στις συνόδους της ΕΕ.
Η Ελλάδα θα πρέπει να έχει καταλάβει πλέον ότι με τα συμπεράσματα της ΕΕ, γεμάτα με ρηματικά ευχολόγια, δεν μπορεί να φθάσει πουθενά. Προφανώς μετατόπισε τα βήματά της εναντίον της Τουρκίας σε διμερές πεδίο.
Πρώτα, στις 28 Σεπτεμβρίου, η Ελλάδα υπέγραψε μια συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας με την Γαλλία για άμυνα και ασφάλεια. Την περασμένη εβδομάδα ανανέωσε την συμφωνία αμοιβαίας αμύνης και ασφαλείας με τις ΗΠΑ (MDCA). Στο μεταξύ ο Αμερικανός υπουργός των Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν έστειλε μιαν επιστολή στον Έλληνα πρωθυπουργό. Ας δούμε λεπτομερέστερα την αμυντική συμφωνία και την επιστολή Μπλίνκεν.
Συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας.
Απέκτησα την πρώτη μου εμπειρία με την πολυμερή διπλωματία στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών με τις διαπραγματεύσεις για την Συμφωνία Αμυντικής και Οικονομικής Συνεργασίας που υπέγραψε η Τουρκία με τις ΗΠΑ το 1980. Οι ΗΠΑ συνήψαν μια παρόμοια συμφωνία με την Ελλάδα το 1990. Και οι δύο είναι συμφωνίες-πλαίσια και επικαιροποιούνται σε τακτές περιόδους με μικρές τροποποιήσεις εάν είναι απαραίτητο, είτε με ανταλλαγή επιστολών ή με πρόσθετα πρωτόκολλα. Φαίνεται ότι. επωφελούμενη από την αρνητική εξέλιξη των τούρκο-αμερικανικών σχέσεων, η Ελλάδα ζήτησε να συμπεριληφθεί πρόβλεψη εγγύησης ασφαλείας, όπως στην ελληνογαλλική συμφωνία.
Εφόσον αυτό αποδείχτηκε αδύνατο, η Ελλάδα πρόσφερε στρατιωτικές βάσεις σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου τα οποία έχουν καθεστώς αποστρατικοποίησης βάσει διεθνών συμφωνιών. Ευτυχώς, οι Αμερικανοί φίλοι μας αυτή την φορά έμειναν άκαμπτοι. Το τουρκικό υπουργείο των Εξωτερικών θα πρέπει επίσης να άσκησε ισχυρή πίεση στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η Ελλάδα που δεν κατόρθωσε να πετύχει την ένταξη των προτάσεών της στην συμφωνία αμυντικής συνεργασίας θα πρέπει να πίεσε την αμερικανική πλευρά να της παράσχει διαβεβαιώσεις ασφάλειας σε ξεχωριστή επιστολή.
Η επιστολή του Μπλίνκεν της 12 Οκτωβρίου εκπληρώνει αυτόν τον σκοπό.
Δεν υπάρχει αναφορά σε αυτήν την επιστολή που να υποχρεώνει τις ΗΠΑ να βοηθήσουν την Ελλάδα σε περίπτωση επίθεσης. Παρόμοια, κάποιες αναφορές σε εδαφική ακεραιότητα, κυρίαρχα δικαιώματα, διεθνές δίκαιο θαλάσσης, και ειρηνική επίλυση διαφορών περιλαμβάνονται στην επιστολή για να ικανοποιήσουν την Ελλάδα. Αυτές οι φράσεις μπορούν επίσης να ερμηνευθούν ως ελάφρυνση της διακήρυξης της τουρκικής Βουλής του 1995, ευρέως γνωστής ως casus belli. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι τόσο ο υπουργός των Εξωτερικών Νίκος Δένδιας όσο και ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης πρόβαλαν την επιστολή περισσότερο παρά την ίδια την συμφωνία.
Οι ΗΠΑ θα πρέπει να κατάλαβαν ότι ευνόησαν την Ελλάδα πέραν του δέοντος και ο εκπρόσωπος του υπουργείου των Εξωτερικών Ned Price υπογράμμισε προ ημερών ότι η θέση των ΗΠΑ να παραμείνουν ουδέτερες στις διαφορές για την οριοθέτηση των θαλασσίων συνόρων δεν έχει αλλάξει.
Τι είναι το casus belli; Στην απλούστερη ερμηνεία του λατινικού όρου σημαίνει αιτία πολέμου. Το Ελληνικό Κοινοβούλιο, επικυρώνοντας την Σύμβαση Δικαίου Θαλάσσης του ΟΗΕ, την 1η Ιουνίου 1995, εξουσιοδότησε την ελληνική κυβέρνηση να επεκτείνει τα ελληνικά χωρικά ύδατα στα 12 μίλια. Σε λιγότερο της εβδομάδας η τουρκική βουλή απάντησε με μια διακήρυξη. Έντεχνα διατυπωμένη από τον πρώην πρέσβη Ντενίζ Μπολούκμπασι, έμπειρο σε νομικά θέματα, δεν περιλάμβανε ούτε τις λέξεις «casus belli» ούτε «πόλεμος».
Αυτή η διακήρυξη έλεγε στην ελληνική και στην διεθνή κοινή γνώμη «με φιλικά αισθήματα», ότι εάν η Ελλάδας επεξέτεινε τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια στο Αιγαίο, όπου η Τουρκία έχει ζωτικά συμφέροντα, θα ελάμβανε όλα τα μέτρα, των στρατιωτικών συμπεριλαμβανομένων. Το μήνυμα πρέπει να έγινε κατανοητό.
Τα σφάλματα της Ελλάδας. Οι τούρκο-ελληνικές σχέσεις βρίθουν ελληνικών σφαλμάτων. Η απόφαση casus belli της ελληνικής βουλής το 1995 ήταν εξ ίσου λάθος με την καταστροφή της Μικράς Ασίας που άρχισε το 1919 με την κατοχή της Σμύρνης και τελείωσε με την ήττα της Ελλάδας το 1922. Ή η κρίση στο Καρντάκ/Ίμια το 1996. Ή το 1999 με το άσυλο στον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, τον επικηρυγμένο αρχηγό του PKK.
Ο Tom Ellis, αρχισυντάκτης της αγγλικής έκδοσης της Καθημερινής, είχε δίκιο όταν έγραψε: «Κανείς δεν θα κάνει πόλεμο για εμάς». Αυτό είναι έλα λογικό σχόλιο ερχόμενο από τη ελληνική πλευρά.
ΤΙ ΠΗΡΕ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΠΑΙΝΤΕΝ ;
Μόλις οι δύο στους 10 Τούρκοι πολίτες θεωρούν ότι η κυβέρνηση Ερντογάν τα πάει καλά στην οικονομία, σύμφωνα με δημοσκόπηση της εταιρείας Avrasya Araştırma. Σχεδόν ο ένας στους δύο ερωτηθέντες (48,1 %) πιστεύει ότι μια αλλαγή κυβέρνησης θα βελτιώσει την οικονομική κατάσταση στη χώρα , σε αντίθεση με το 32,1% που πιστεύει ότι θα επιδεινωθεί. Το 62% των ψηφοφόρων πιστεύει ότι η κυβέρνηση πρέπει να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Προφανώς για να ηττηθεί!
Η υποστήριξη προς το κυβερνών από το 2001, Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) βαίνει συνεχώς μειούμενη και καταγράφει ήδη ιστορικά χαμηλά. Και όχι αδικαιολόγητα: Όταν ο πληθωρισμός τρέχει σχεδόν με 20%, το εθνικό νόμισμα καταποντίζεται (σχεδόν 10 λίρες το δολάριο) και η ανεργία αυξάνεται , η λαϊκή δυσαρέσκεια είναι φυσικό να ογκούται. Ακόμη και μεταξύ των μελών του κυβερνώντος κόμματος. Αλλά αν αυτή είναι η πραγματικότητα στη Γείτονα, τόσο χειρότερο για την …πραγματικότητα.
Ο Ερντογάν έγινε έξαλλος –γράφουν οι Financial Times σε ανταπόκριση από την Κωνσταντινούπολη-όταν ένα μέλος του κόμματός του, τον ρώτησε για τη δυσαρέσκεια μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού: «Λες ψέματα. Ξέρω τον δρόμο καλύτερα από εσένα», απάντησε θυμωμένος ο Ερντογάν. «Ο Πρόεδρος είναι πεπεισμένος ότι κάποιοι στο κόμμα και στην κυβέρνηση μεγαλοποιούν τα προβλήματα», δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα κυβερνητικός αξιωματούχος, που ζήτησε φυσικά να μην κατονομαστεί.
«Είμαι οικολόγος»
Με την οικονομική πολιτική των «Erdonomics» να έχει αποτύχει παταγωδώς, ο Τούρκος Πρόεδρος προσπαθεί να εκμεταλλευτεί και την παραμικρή …χειραψία με ξένο ηγέτη για να εμφανιστεί ότι λάμπει διεθνώς. Μήπως και αντιστρέψει το δυσμενές για τον ίδιο κλίμα ,στο εσωτερικό της χώρας . Πόσο μάλλον όταν κατάφερε να συναντηθεί τελικά με τον Αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G20 στη Ρώμη. «Η συνάντησή μας κράτησε μία ώρα και 10 λεπτά και όχι 20`, όπως προέβλεπαν κάποια Μέσα Ενημέρωσης», υπερηφανεύτηκε ο Τούρκος πρόεδρος ,μιλώντας στους δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του στην Αγκυρα. θέλοντας μάλιστα να δείξει πόσο κοντά ήλθε με τον Αμερικανό ομόλογό του, ο Ερντογάν είπε ότι έδωσε στον Μπάιντεν το βιβλίο που εξέδωσε πρόσφατα με τίτλο: «Ενας δικαιότερος κόσμος είναι εφικτός». Πρόσθεσε μάλιστα με έμφαση : «Είπα στον Μπάιντεν ότι και εγώ είμαι…οικολόγος».
Στις επίμονες ερωτήσεις των δημοσιογράφων πάντως για το περιεχόμενο της συζήτησης με τον Αμερικανό Πρόεδρο, ο Ερντογάν παραδέχτηκε ουσιαστικά ότι οι διαφωνίες παραμένουν. Ακόμη και για την προμήθεια των 40 F-16 που έχει ζητήσει να αγοράσει η Αγκυρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Ο Μπάιντεν μου είπε ότι μπορεί να μην έχουμε αποτελέσματα πολύ σύντομα», είπε ο Ερντογάν. «Ξέρετε, η απόφαση περνάει από δύο διαφορετικά σώματα - τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία- και όπως γνωρίζετε, η κατάσταση είναι 50-50, αλλά θα βάλω τα δυνατά μου», φέρεται να είπε ο Αμερικανός πρόεδρος, σύμφωνα με τον Ερντογάν.
Νέα επίθεση στην Ελλάδα
Ο Τούρκος πρόεδρος είπε μάλιστα στους δημοσιογράφους ότι «διαμαρτυρήθηκε τόσο στον Αμερικανό Πρόεδρο Μπάιντεν όσο και στον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν για τη δημιουργία Αμερικανικής βάσης στην Αλεξανδρούπολη και για την πώληση των μαχητικών αεροσκαφών Rafale στην Ελλάδα». Είπε χαρακτηριστικά: «Η δημιουργία μιας τέτοιας βάσης ενοχλεί σοβαρά εμάς, τον λαό μας». Η πρόκληση Ερντογάν κατά της Ελλάδας συνεχίστηκε και για τα Rafale; « Είπα στον Μακρόν ότι οι Ελληνες «σε εξαπατούν. Δεν έχουν λεφτά. Ξέρω μόνο ότι χρωστάνε 400 δισ. ευρώ στη Δύση», ήταν τα προκλητικά λόγια του Ερντογάν στον Γάλλο ομόλογό του, δείχνοντας την μεγάλη ενόχλησή του για την Γαλλο-ελληνική αμυντική συμφωνία.
Ο Τούρκος Πρόεδρος αισθάνεται πλέον όλο και πιο απομονωμένος διεθνώς , γεγονός που τον κάνει όλο και πιο επιθετικό.
Ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, διευθυντής του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Institute for Near East Policy, στην Ουάσιγκτον, εκτιμά μάλιστα ότι δεν θα υπάρχει θετική εξέλιξη στο θέμα της πώλησης F-16 στην Τουρκία. «Το γεγονός ότι ο Ερντογάν δεν μετέβη τελικά από τη Ρώμη στη Γλασκώβη ,αλλά επέστρεψε στην Τουρκία , δείχνει την απογοήτευση που υπάρχει για τον Ερντογάν στην Αμερικανική κυβέρνηση και πιο συγκεκριμένα εντός του Λευκού Οίκου», δήλωσε ο Τσαγκαπτάι στην αραβική ιστοσελίδα στο Al-Monitor. «Ο ίδιος ο Μπάιντεν δεν είναι και τόσο μεγάλος θαυμαστής του Ερντογάν», πρόσθεσε. Ο ίδιος ο Ερντογάν ισχυρίστηκε πάντως ότι δεν πήγε στη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα γιατί οι βρετανικές αρχές δεν του χορήγησαν τα μέτρα ασφαλείας που ζητούσε! Η αλήθεια είναι όμως ότι αφού τα είπε με τον Μπάιντεν στη Ρώμη και …φωτογραφήθηκε μαζί του, εξέλειπαν οι λόγοι για μια νέα συνάντηση.
Πέρα από τις ψυχρές προσωπικές σχέσεις Μπάιντεν-Ερντογάν, τα μέλη του Κογκρέσου ανησυχούν όλο και περισσότερο ανησυχίες για την ενίσχυση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία. Η αγορά των ρωσικών πυραύλων S-400 από την Τουρκία οδήγησε στην επιβολή κυρώσεων από την Ουάσιγκτον. Όπως εκτιμά μάλιστα ο Μαξ Χόφμαν, διευθυντής του Τομέα Εθνικής ασφάλειας και Διεθνούς πολιτικής στο Center for American Progress, « δεν υπάρχει εύκολος τρόπος να παρακαμφθούν οι κυρώσεις στην Τουρκία, αν η Αγκυρα δεν αλλάξει τη θέση της για τους S-400». Ο Αμερικανός αναλυτής διερωτάται μάλιστα γιατί «η κυβέρνηση Μπάιντεν να διακινδυνεύσει μια νέα μάχη στο Κογκρέσο τώρα, όταν ο Ερντογάν παραμένει μη συνεργάσιμος και μπορεί να ηττηθεί στις επόμενες εκλογές; »
Άξιο ανάγνωσης το κατωτέρω άρθρο Τούρκου Διπλωμάτη, πρώτα με κριτήριο τη διδαχή του μεγαλύτερου δασκάλου της τέχνης του πολέμου, του Κινέζου Σουν Τζου, ότι πρώτη φροντίδα για να αποφύγεις την ήττα είναι να ξέρεις πολύ καλά τον εχθρό σου και με δεύτερο κριτήριο το ότι το άρθρο του Hasan Göğüş εκθέτει αφ’ ενός την τουρκική πραγματιστική αποτίμηση της σημασίας της αμερικανικής συμφωνίας και επιστολής και αφετέρου την ασύγκριτη οθωμανική δεξιότητα στην διαστρέβλωση και την αντιστροφή των δεδομένων, σε βαθμό που το Κάζους Μπέλι να επιρρίπτεται στην ελληνική βουλή!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου