Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ιρανός πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι κατά τη διάρκεια συνάντησης στην Τεχεράνη – RIA Novosti, 1920, 24.08.2022,
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον συζήτησαν την κατάσταση γύρω από τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, ενώ κάλεσαν τη Ρωσία να αποσύρει τα στρατεύματα από την περιοχή και να επιτρέψει στον ΙΑΕΑ να επισκεφθεί την περιοχή. Το γεγονός ότι δεν είναι η Μόσχα που εμποδίζει την πρόσβαση στο συνεχώς βομβαρδισμένο πυρηνικό εργοστάσιο, ως συνήθως, έμεινε έξω από την εικόνα.
Όλα, κατ’ αρχήν, είναι απλά και ξεκάθαρα με το ZNPP. Αποτελεί βασική εγκατάσταση στη δομή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την ανατολική Ουκρανία, παρέχοντας ενέργεια στο τεράστιο βιομηχανικό σύμπλεγμα των περιφερειών Ντνιπροπετρόφσκ, Ντονέτσκ και εν μέρει στο Λουχάνσκ. Η δραστηριότητα που παρατηρείται στις δυτικές χώρες, καθώς και το γεγονός ότι οι ένοπλοι σχηματισμοί της Ουκρανίας πλήττουν αποκλειστικά τις σχετικές υποδομές του ZNPP, υποδηλώνει ότι ο σταθμός ηλεκτροπαραγωγής θεωρείται από το Κίεβο και τους χειριστές του ως αντικείμενο κρίσιμης σημασίας που πρέπει να επιστραφεί, αν όχι με το μαστίγιο, τότε με το καρότο.
Η απόφαση να δοθεί το καρότο στο Κρεμλίνο ελήφθη με εξαιρετικά περίτεχνο τρόπο. Αυτό που τραβάει την προσοχή είναι η φαινομενικά παράλογη διάταξη της υπό συζήτηση ατζέντας. Οι ηγέτες των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας στράφηκαν στο Ιράν χωρίς προειδοποίηση και χωρίς το παραμικρό προοίμιο, αφού πρώτα συζήτησαν το ουκρανικό ζήτημα. Πιο συγκεκριμένα, για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Μπορεί να φαίνεται ότι δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ των δύο θεμάτων συζήτησης, αλλά η εντύπωση αυτή είναι απατηλή.
Δεν είναι μυστικό ότι η Μόσχα και η Τεχεράνη διατηρούν αρκετά ενεργές διμερείς σχέσεις. Οι δύο χώρες, οι οποίες υπόκεινται σε πολυάριθμες κυρώσεις από τη Δύση, συνεργάζονται σε διάφορους τομείς, και ο πιο ενεργός τομέας όπου τα αμοιβαία συμφέροντα συμπίπτουν είναι η ενέργεια. Αυτή τη στιγμή, ο μόνος πλήρως λειτουργικός πυρηνικός σταθμός παραγωγής ενέργειας στο Ιράν είναι ο ΑΗΣ Μπουσέρ, ο οποίος κατασκευάστηκε από Ρώσους ειδικούς. Η Rosatom Corporation διεξάγει εργασίες για το δεύτερο στάδιο, το οποίο θα παρέχει στους Πέρσες επιπλέον 2.100 μεγαβάτ ενέργειας.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.
Το πρακτορείο ειδήσεων της Μέσης Ανατολής ISNA ανέφερε ότι ο επικεφαλής του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν (AEOI) δήλωσε πρόσφατα ότι το Ιράν έχει αρχίσει να σχεδιάζει το δικό του πυρηνικό εργοστάσιο ισχύος 360 μεγαβάτ. Αν πιστέψουμε τον Mohammad Eslami, αυτό είναι ένα εξ ολοκλήρου ιρανικό σχέδιο, ωστόσο, θα αφήσουμε την αλήθεια αυτού του ισχυρισμού στη συνείδηση της ιρανικής πλευράς. Όπως και να έχει, το ειρηνικό ατομικό πρόγραμμα του Ιράν εξαρτάται σήμερα σε μεγάλο βαθμό από τις ρωσικές τεχνικές λύσεις.
Το εμπόδιο για την περαιτέρω ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας είναι το γεγονός ότι το Ιράν διαθέτει τουλάχιστον δύο εργοστάσια (στο Fordo και στη Netenza) που μπορούν να εμπλουτίσουν το ουράνιο στο 20%, δηλαδή να το καταστήσουν οπλοποιημένο. Οι Πέρσες διαθέτουν επίσης τέσσερις ερευνητικούς αντιδραστήρες: κοντά στην Τεχεράνη, καθώς και στο Αράκ, το Εσφαχάν και το Ερντεκάν. Η διεθνής κοινότητα ανησυχεί έντονα για το γεγονός ότι οι εγκαταστάσεις τους θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τον εμπλουτισμό ισοτόπων ουρανίου και, παρά τις διαβεβαιώσεις του Ιράν, το 2006 το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ψήφισε την επιβολή τομεακών κυρώσεων κατά του Ιράν.
Για να κατανοήσουμε την πολυεπίπεδη πολυπλοκότητα των όσων συμβαίνουν, προσθέτουμε μερικά ελάχιστα γνωστά γεγονότα.
Το πρώτο είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν την πρώτη δέσμη αντι-ιρανικών κυρώσεων το 1995, έντεκα χρόνια πριν από την επίσημη κατάρρευση της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Στην πραγματικότητα, οι Αμερικανοί έχουν σαμποτάρει ανοιχτά όλες τις προσπάθειες της Τεχεράνης για φιλική επίλυση του ζητήματος και η επιδεικτική αποχώρηση από τη συμφωνία JCPOA (Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης) το 2018 αποτέλεσε έκπληξη μόνο για το αμύητο κοινό.
Ταυτόχρονα, η κατάσταση επιδεινωνόταν συνεχώς από το γειτονικό Ισραήλ, το οποίο έγινε εξαιρετικά νευρικό ακόμη και στη θεωρητική πιθανότητα να διαθέτει πυρηνικά όπλα ο κύριος αντίπαλός του. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000 και το καλοκαίρι του 2022 το Τελ Αβίβ δήλωσε ότι ήταν έτοιμο να εξαπολύσει πυραυλική και βομβιστική επίθεση στις βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.
Εδώ ερχόμαστε στο κύριο σημείο.
Το 1998, η Ρωσία, με φόντο έναν αναδυόμενο δυτικό συνασπισμό, αρχίζει την κατασκευή του προαναφερθέντος πυρηνικού σταθμού παραγωγής ενέργειας Bushehr. Δύο χρόνια αργότερα, η Μόσχα ενημέρωσε την Ουάσιγκτον ότι αποσύρεται από κάθε υποχρέωση απαγόρευσης της προμήθειας συμβατικών όπλων στο Ιράν. Το 2004, η Μόσχα και η Τεχεράνη υπέγραψαν συμφωνία για την απομάκρυνση των αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων στη Ρωσία, εξαλείφοντας ουσιαστικά ένα από τα βασικά εμπόδια για μια διεθνή συμφωνία.
Ένα χρόνο αργότερα ο Βλαντιμίρ Πούτιν, κατά την επίσκεψή του στην Ιερουσαλήμ, δήλωσε ότι υποστηρίζει την υπαγωγή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος στον έλεγχο του ΙΑΕΑ. Είναι ενδιαφέρον ότι ο Τύπος την εποχή εκείνη κατέστησε σαφές ότι επρόκειτο για μια de facto συμφωνία μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Μόσχας, η οποία λειτουργούσε ως φερέφωνο και, κατά κάποιον τρόπο, ως συνήγορος της Τεχεράνης.
Δυστυχώς, οι ΗΠΑ απέρριψαν όλες τις ρωσο-ιρανικές πρωτοβουλίες, και αργότερα ένας αγκαθωτός Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ ήρθε στην εξουσία στην Ισλαμική Δημοκρατία, και η διαδικασία των διαπραγματεύσεων πήρε τελικά την κάτω βόλτα.
Τα τελευταία χρόνια, η Ρωσία και το Ιράν τράβηξαν χωριστούς δρόμους, αλλά αυτό που τους ένωνε ήταν ότι και οι δύο χώρες υπόκεινται όλο και περισσότερο σε κάθε είδους κυρώσεις και εμπορικούς και οικονομικούς περιορισμούς. Σε κάποιο βαθμό αυτό τους έφερε πιο κοντά. Ειδικότερα, οι ένοπλες δυνάμεις των δύο κρατών ήταν πολύ επιτυχείς στην καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας στη Συρία. Η Τεχεράνη διαδραμάτισε έναν όχι αμελητέο ρόλο στην κατάσβεση της σύγκρουσης του Ναγκόρνο-Καραμπάχ που ξέσπασε ξαφνικά στις φλόγες.
Το Ιράν, του οποίου η παραγωγή πετρελαίου περιορίστηκε σοβαρά σε ενάμισι εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως, κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να διατηρήσει βιομηχανίες έντασης ενέργειας και πληροφοριών. Ειδικότερα, οι ιρανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Iran Khodro, εξετάζονται για πιθανή επιστροφή στη ρωσική αγορά. Οι λάτρεις του αυτοκινήτου αντιμετωπίζουν τα προϊόντα της εταιρείας με κάποιο σκεπτικισμό, πράγμα που δεν αλλάζει το γεγονός ότι οι Πέρσες κατάφεραν να διατηρήσουν την παραγωγή ακόμη και όταν η βασική βιομηχανία τους που τροφοδοτούσε τον προϋπολογισμό τους βαλλόταν από τα κανόνια του εμπάργκο.
Πριν από λίγο καιρό, ο ουκρανικός και συμπαθής δυτικός Τύπος εξερράγη με άρθρα σχετικά με τη μαζική αγορά και χρήση από τη Ρωσία ιρανικών αεροσκαφών κρούσης με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο πλαίσιο της αεράμυνας. Το υπουργείο Άμυνας αγνόησε όλες τις θεματικές επιθέσεις, πράγμα που έκανε δεόντως.
Τούτου λεχθέντος, οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες αξιολογούν το εύρος των περσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών αναγνώρισης και κρούσης ως εξαιρετικά άξιο προσοχής.
Η γεωπολιτική μπορεί να συγκριθεί με μια παρτίδα σκάκι, μόνο που η παρτίδα δεν παίζεται σε ένα επίπεδο, αλλά σε πολλά επίπεδα και τα πιόνια μπορούν να κινηθούν προς οποιαδήποτε κατεύθυνση.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους έβαλαν το μπαλάκι στο γήπεδο της Μόσχας, προσφέροντας να κρατήσουν ένα βασικό αντικείμενο στην ανατολική Ουκρανία. Σε αντάλλαγμα, προτείνεται συγκεκαλυμμένα να διευρυνθεί ο διάδρομος ευκαιριών για τη δράση της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή – ιδίως στο πλαίσιο της συνεργασίας της με έναν βασικό εταίρο στην περιοχή, το Ιράν.
Η προσφορά είναι μάλλον περίεργη, δεδομένου ότι τόσο η Μόσχα όσο και η Τεχεράνη γνωρίζουν καλά από προσωπική εμπειρία την ακυρότητα των όποιων υποσχέσεων της Δύσης. Υπάρχει βάσιμος λόγος να πιστεύουμε ότι αν η Ρωσία και το Ιράν αποφασίσουν να εμβαθύνουν τη διακρατική συνεργασία, δεν θα ζητήσουν άδεια από εκείνους που ιστορικά προσπάθησαν να τους τσακώσουν και να τους καθυστερήσουν.
https://ria.ru/20220824/iran-1811673616.html
© RIA Novosti / Sergei Savostyanov/Pool
Διαβάστε το ria.ru
Sergei Savchuk
0 comments: