.jpg)
Επτά σενάρια χάους από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία περιγράφει το Bloomberg.
Όπως επισημαίνει η κατάσταση σήμερα μοιάζει περισσότερο με τη δεκαετία του 1970 από οποιαδήποτε άλλη πρόσφατη περίοδο. Bιώνουμε κάτι σαν νέο ψυχρό πόλεμο – είχαμε ήδη πρόβλημα πληθωρισμού.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία μοιάζει με την επίθεση των αραβικών κρατών στο Ισραήλ το 1973 ή τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν το 1979.
Ο οικονομικός αντίκτυπός του στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων δημιουργεί κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού. Αλλά ας υποθέσουμε ότι δεν είναι 1979 αλλά 1939, όπως υποστήριξε ο ιστορικός Sean McMeekin…
Φυσικά, η θέση της Ουκρανίας είναι πολύ καλύτερη από εκείνη της Πολωνίας το 1939. Τα δυτικά όπλα φτάνουν στην Ουκρανία, που αντιμετωπίζει μόνο την απειλή της Ρωσίας. Από την άλλη, αν σκεφτεί κανείς τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως μια συσσώρευση πολλαπλών πολέμων, ο παραλληλισμός αρχίζει να φαίνεται εύλογος.
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους πρέπει να σκεφτούν όχι μία, αλλά τρεις γεωπολιτικές κρίσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συμβούν. Άλλωστε, υπάρχει ιστορικό ανάλογο: Υπενθυμίζεται ότι πριν την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ Ιαπωνίας – Κίνας, αλλά και και ο πόλεμος της Ιαπωνίας κατά των ΗΠΑ. Εάν η λοιπόν η Κίνα εξαπέλυε επίθεση στην Ταϊβάν το 2022 και ξεσπούσε πόλεμος μεταξύ του Ιράν και των ολοένα και πιο ευθυγραμμισμένων περιφερειακών εχθρών του -των αραβικών κρατών και του Ισραήλ-, τότε ίσως θα μιλούσαμε για τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αντί για τον Β’ Ψυχρό Πόλεμο.
Τα ερωτήματα
Σε κάθε περίπτωση, η έκβαση αυτού του πολέμου θα εξαρτηθεί από τις απαντήσεις σε επτά ερωτήσεις.
1 Θα καταφέρουν οι Ρώσοι να καταλάβουν το Κίεβο και να συλλάβουν τον πρόεδρο της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky μέσα σε δύο, τρεις ή τέσσερις εβδομάδες;
Η απάντηση κλίνει στο «ποτέ». Αν και είναι πιθανό το Κρεμλίνο να έχει αποσύρει μόνο προσωρινά ορισμένες από τις δυνάμεις του από γύρω από το Κίεβο, δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι υπήρξε αλλαγή σχεδίου. Σε ενημέρωση στις 25 Μαρτίου, οι Ρώσοι στρατηγοί ισχυρίστηκαν ότι δεν είχαν πρόθεση να καταλάβουν το Κίεβο ή το Χάρκοβο και ότι οι επιθέσεις εκεί είχαν σκοπό μόνο να αποσπάσουν την προσοχή των ουκρανικών δυνάμεων. Ο πραγματικός ρωσικός στόχος είναι η περιοχή του Ντονμπάς στα ανατολικά της χώρας. Αν μη τι άλλο, αυτό ακούγεται σαν εξορθολογισμός των βαριών απωλειών που έχουν υποστεί οι Ρώσοι από την έναρξη της εισβολής τους.
2 Οι κυρώσεις επισπεύδουν την ύφεση στη Ρωσία;
Η ρωσική οικονομία έχει σίγουρα πληγεί σκληρά από τους δυτικούς περιορισμούς, αλλά δεν έχει πληγεί αρκετά για να τερματίσει τον πόλεμο.
Όσο η γερμανική κυβέρνηση αντιστέκεται σε ένα εμπάργκο στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου, ο Putin θα εσοδεύει αρκετά σε σκληρό νόμισμα για να διατηρήσει την πολεμική του οικονομία στη ζωή. Η καλύτερη απόδειξη για αυτό είναι η αξιοσημείωτη ανάκαμψη της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ρουβλίου έναντι του δολαρίου. Πριν από τον πόλεμο ένα δολάριο αγόραζε 81 ρούβλια. Στον απόηχο της εισβολής, η συναλλαγματική ισοτιμία έπεσε στο 140. Την Πέμπτη επέστρεψε στο 81, αντανακλώντας κυρίως έναν συνδυασμό ξένων αμοιβών πετρελαίου και φυσικού αερίου και ρωσικοί έλεγχοι κεφαλαίων.
3 Ο συνδυασμός στρατιωτικής και οικονομικής κρίσης επισπεύδει ένα πραξικόπημα κατά του Πούτιν ; Η κυβέρνηση Biden ποντάρει στην αλλαγή καθεστώτος στη Μόσχα.
Αυτό είναι ξεκάθαρο. Τόσο η κυβέρνηση των ΗΠΑ όσο και άλλοι ηγέτες χαρακτήρισαν τον Πούτιν εγκληματία πολέμου και κίνησαν διαδικασίες δίωξης Ρώσων στρατηγών ως εγκληματιώνν πολέμου στην Ουκρανία. Στο τέλος της ομιλίας του στη Βαρσοβία την περασμένη Κυριακή, ο Joe Biden είπε εννέα λέξεις που θα μείνουν στην Ιστορία: «Για όνομα του Θεού, αυτός ο άνθρωπος δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία». Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία στο μυαλό μου ότι οι ΗΠΑ (και τουλάχιστον ορισμένοι από τους Ευρωπαίους συμμάχους τους) στοχεύουν να απαλλαγούν από τον Putin.
4 Ο κίνδυνος της πτώσης θα οδηγήσει τον Putin σε απελπισμένες ενέργειες (π.χ. υλοποίηση της πυρηνικής απειλής του); Αυτό είναι τώρα το κρίσιμο ερώτημα.
Ο Biden και οι σύμβουλοί του φαίνονται σίγουροι ότι ο συνδυασμός φθοράς στην Ουκρανία και κυρώσεων στη Ρωσία θα επιφέρει πολιτική κρίση στη Μόσχα συγκρίσιμη με εκείνη που διέλυσε τη Σοβιετική Ένωση πριν από 31 χρόνια.
Αλλά ο Putin δεν είναι σαν τους δεσπότες της Μέσης Ανατολής που έχασαν την εξουσία κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ και της Αραβικής Άνοιξης.
Κατέχει όπλα μαζικής καταστροφής, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου οπλοστασίου πυρηνικών κεφαλών στον κόσμο, καθώς και χημικών και αναμφίβολα βιολογικών όπλων.
Όσοι διακηρύσσουν τη νίκη της Ουκρανίας φαίνεται να ξεχνούν ότι όσο χειρότερα πάνε τα πράγματα για τη Ρωσία στον συμβατικό πόλεμο, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα ο Putin να χρησιμοποιήσει χημικά όπλα ή κάποιο μικρό πυρηνικό όπλο.
Θυμηθείτε: Ο στόχος του από το 2014 ήταν να αποτρέψει την Ουκρανία από το να γίνει μια σταθερή δημοκρατία με δυτικό προσανατολισμό, ενσωματωμένη σε δυτικούς θεσμούς όπως ο Οργανισμός της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν πιστέψει ότι οι Δυτικοί απεργάζονται την ανατροπή του, θα κλιμακώσει τη σύγκρουση παρά να παραιτηθεί από τη ρωσική προεδρία. Όσοι απορρίπτουν την πιθανότητα του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου παραβλέπουν αυτή τη σκοτεινή πραγματικότητα. Στον Ψυχρό Πόλεμο, το ΝΑΤΟ δεν μπορούσε να ελπίζει ότι θα κερδίσει σε έναν συμβατικό πόλεμο με τη Σοβιετική Ένωση.
Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο είχε αναπτύξει πυρηνικά όπλα εναντίον του Κόκκινου Στρατού, σε περίπτωση που επιχειρούσε στη Δυτική Ευρώπη.
Σήμερα η Ρωσία δεν θα είχε καμία πιθανότητα σε έναν συμβατικό πόλεμο με το ΝΑΤΟ. Αυτός είναι ο λόγος που ο Putin εργαλειοποιεί πυρηνικά όπλα ως απάντηση σε μια δυτική επίθεση στη Ρωσία. Και το Κρεμλίνο έχει ήδη διατυπώσει το επιχείρημα ότι μια τέτοια επίθεση βρίσκεται σε εξέλιξη. Στις 16 Μαρτίου, ο Putin δήλωσε ότι η Δύση διεξάγει «έναν πόλεμο με οικονομικά, πολιτικά και πληροφοριακά μέσα» «περιεκτικού και κραυγαλέα χαρακτήρα». «Μας κηρύχτηκε ένας υβριδικός, ολοκληρωτικός πόλεμος», δήλωσε τη Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών Sergey Lavrov. Στόχος του είναι «να καταστρέψει, να σπάσει, να αφανίσει, να στραγγαλίσει τη ρωσική οικονομία και τη Ρωσία συνολικά».
5 Οι Κινέζοι στηρίζουν τον Putin, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι θα συμφωνήσει σε μια συμβιβαστική ειρήνη. Είναι πλέον αρκετά σαφές (ιδιαίτερα από τα εγχώρια μηνύματά της μέσω κρατικά ελεγχόμενων μέσων) ότι η κινεζική κυβέρνηση θα ταχθεί στο πλευρό της Ρωσίας, αλλά όχι στον βαθμό που θα προκαλούσε κυρώσεις των ΗΠΑ σε κινεζικά ιδρύματα που συναλλάσσονται με ρωσικές οντότητες.
Η Κίνα δεν θα παίξει ρόλο διαμεσολαβητή.
6 Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής; Τους επόμενους μήνες, η υποστήριξη του δυτικού κοινού για την ουκρανική υπόθεση θα δοκιμαστεί από τις επίμονες αυξανόμενες τιμές των τροφίμων και των καυσίμων, σε συνδυασμό με την εσφαλμένη αντίληψη ότι η Ουκρανία κερδίζει τον πόλεμο, σε αντίθεση με το να μην τον χάνει. 7 Ποιες είναι οι παράπλευρες απώλειες;
Ο κόσμος έχει ένα σοβαρό και επιδεινούμενο πρόβλημα: αυτό του πληθωρισμού, με τις κεντρικές τράπεζες να βρίσκονται πίσω από την καμπύλη.
Όσο περισσότερο συνεχίζεται αυτός ο πόλεμος, τόσο πιο σοβαρή είναι η απειλή του στασιμοπληθωρισμού (υψηλός πληθωρισμός αλλά με χαμηλή, μηδενική ή αρνητική οικονομική ανάπτυξη). Αυτό το πρόβλημα θα είναι πιο σοβαρό σε χώρες που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην Ουκρανία και τη Ρωσία όχι μόνο για ενέργεια και σιτηρά, αλλά και για λιπάσματα, οι τιμές των οποίων έχουν διπλασιαστεί περίπου ως αποτέλεσμα του πολέμου. Όποιος πιστεύει ότι αυτό δεν θα έχει αρνητικές κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες αγνοεί την ιστορία.
To χειρότερο σενάριο…
Η πτώση του Putin θα αύξανε σίγουρα την πιθανότητα διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία. Το πρόβλημα είναι ότι τέτοιες «ανατροπές ηγεσίας» αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Υπάρχουν όμως καλοί λόγοι για να μην είμαστε πολύ αισιόδοξοι. Η ιστορία και η πολιτική επιστήμη προοιωνίζονται μια παρατεταμένη σύγκρουση στην Ουκρανία – ακόμη και αν συμφωνηθεί εκεχειρία κάποια στιγμή τον επόμενο μήνα.
Η πτώση του Putin μοιάζει με σενάριο ελάχιστης πιθανότητας, ενώ κανείς δεν εγγυάται πως δεν θα υπάρξει πυρηνικός πόλεμος.
Το να αποκαλεί κανείς ρητά τον Ρώσο πρόεδρο εγκληματία πολέμου και την απομάκρυνσή του από την εξουσία αυξάνει τον κίνδυνο χρήσης είτε χημικών είτε πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία. Και αν τα πυρηνικά όπλα χρησιμοποιηθούν μια φορά στον 21ο αιώνα, θα χρησιμοποιηθούν ξανά. Μια προφανής συνέπεια του πολέμου στην Ουκρανία είναι ότι πολλά κράτη σε όλο τον κόσμο θα εντείνουν την επιδίωξή τους για πυρηνικά όπλα. Αν μη τι άλλο, σκεφτείτε το χειρότερο σενάριο.
blooberg
0 comments: