Ο Σκοτ Ρίτερ είναι πρώην αξιωματικός πληροφοριών του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ και συγγραφέας του «SCORPION KING: Η Αυτοκτονική Αγκαλιά των Πυρηνικών Όπλων της Αμερικής από το FDR στον Τραμπ». Υπηρέτησε στη Σοβιετική Ένωση ως επιθεωρητής εφαρμογής της Συνθήκης INF, στο προσωπικό του Στρατηγού Σβάρτσκοφ κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου, και από το 1991-1998 ως επιθεωρητής όπλων του ΟΗΕ.
ΗΠΑ και ΝΑΤΟ προσπαθούν για πάνω από 15 χρόνια να πείσουν τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να ενταχθεί στην ατλαντική συμμαχία. Η Σερβική μειονότητα της Δημοκρατίας Σέρπσκα, η οποία υποστηρίζεται από τη Σερβία και τη Ρωσία, επιδίδεται σε επισφαλή διάλογο για να το ματαιώσει.
Ο χρόνος μετρά αντίστροφα για την τύχη της ειρήνης στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη που έχει επέλθει μετά την επιβολή των Συμφωνιών Ντέιτον, επίσημα γνωστή ως Γενική Συμφωνία Πλαίσιο για την Ειρήνη στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Οι Συμφωνίες Ντέιτον πήραν το όνομά τους από την πόλη Ντέιτον του Οχάιο, όπου βρίσκεται η Αεροπορική Βάση Ράιτ-Πάτερσον, όπου, στις 21 Νοεμβρίου 1995, τα μέρη της βοσνιακής σύρραξης κατέληξαν σε συμφωνία για τον τερματισμό του αιματηρού εμφυλίου πολέμου που ξέσπασε μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Οι συμφωνίες υπεγράφησαν επίσημα στο Παρίσι, στις 14 Δεκεμβρίου 1995. Από τότε, η Βοσνία κυβερνάται από τριμερή προεδρία, με εκπροσώπους των Βοσνιακών, Κροατικών και Σερβικών εδαφών που συνθέτουν τον πολυεθνικό πληθυσμό της.
Από το 1995, αυτή η κυβέρνηση συνασπισμού λειτουργεί υπό το άγρυπνο βλέμμα του Γραφείου του Ύπατου Εκπροσώπου (OHR) για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το οποίο υποτίθεται ότι θεσπίστηκε για την προστασία της βοσνιακής κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας, ασκώντας εποπτεία των κυβερνητικών λειτουργιών, όπως ο στρατός, το δικαστικό σώμα, η είσπραξη φόρων και τελωνείων και οι υπηρεσίες πληροφοριών, οι οποίες είναι συνήθως η αποκλειστική αρμοδιότητα ενός κυρίαρχου κράτους.
Στις 29 Οκτωβρίου 2021, αυτός ο εύθραυστος συνασπισμός, και η ειρήνη που επιβλέπει, συγκλονίστηκε από μια ανακοίνωση του Milorad Dodik, του Σέρβου μέλους της τριμερούς προεδρίας, ότι σκόπευε να αποσύρει τους Σέρβους από τον κοινό τριεθνή στρατό, αναδημιουργώντας στην πραγματικότητα τον Σερβοβόσνιο Στρατό – έναν θεσμό που, το 2007, κρίθηκε ένοχος από το Διεθνές Δικαστήριο για τη διάπραξη πράξεων γενοκτονίας κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
Ο Ντόντικ δεσμεύθηκε να εφαρμόσει μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου περισσότερα από 100 νομοθετήματα που θα οδηγούν τη Δημοκρατία Σέρπσκα – τη Σερβική οντότητα της συνολικής Ομοσπονδίας Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της οποίας είναι πρόεδρος – να αποχωρήσει από την κεντρική κυβέρνηση της Βοσνίας και να σχηματίσει τους δικούς της παράλληλους θεσμούς. Αν ενεργούσε βάσει των προτάσεών του, αυτό θα σήμαινε το τέλος των Συμφωνιών του Ντέιτον.
Ενώ ο Ντόντικ έχει απειλήσει τέτοιες ενέργειες στο παρελθόν, αυτή τη φορά ο κόσμος δίνει προσοχή. Ενώ ο λόγος που αναφέρθηκε για την τρέχουσα απειλή είναι ένας νόμος που εγκρίθηκε από το Γραφείο του Υπάτου Αρμοστή (OHR) τον Ιούλιο του 2021 και απαγορεύει την άρνηση εγκλημάτων γενοκτονίας, οι πραγματικοί λόγοι στηρίζονται στον ευρύτερο γεωπολιτικό αγώνα μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ και επικεντρώνονται στην αίτηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να ενταχθεί στη διατλαντική συμμαχία.
Ο Μετά-αμερικανικός κόσμος έφερε δονήσεις στα Βαλκάνια
Το 2006, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εντάχθηκε στο Ειρηνευτικό Πρόγραμμα Συνεργασίας – η πρώτη φάση μιας διαδικασίας πολλαπλών βημάτων για ενδεχόμενη πλήρη ένταξη στο ΝΑΤΟ. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το ΝΑΤΟ ξεκίνησε το Ενταξιακό Σχέδιο Δράσης (MAP) – τον επίσημο μηχανισμό με τον οποίο τα μέλη επανεξετάζουν μια αίτηση. Το MΑΡ Βοσνίας- Ερζεγοβίνης εξαρτιόταν από την ανατροπή περίπου 63 στρατιωτικών εγκαταστάσεων στα εδάφη του έθνους αυτού σε πλήρη ομοσπονδιακό έλεγχο. Ωστόσο, η Δημοκρατία Σέρπσκα έχει αρνηθεί μέχρι σήμερα να παραδώσει 23 από τις εγκαταστάσεις στο έδαφός της.
Παρά την άρνηση της Δημοκρατίας Σέρπσκα να συμμορφωθεί, το ΝΑΤΟ προχώρησε και ενέκρινε το MAP. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, ο Ντόντικ έχει καθυστερήσει την ενεργοποίησή του με την άσκηση βέτο. Η απειλή του να αποσύρει τις Σερβικές δυνάμεις από τον ομοσπονδιακό στρατό της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης είναι το τελευταίο εύρημα για να αποτρέψει την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Ο Ντόντικ δεν είναι κάποιο ανεύθυνο άτομο. Αντίθετα, οι ενέργειές του πρέπει να θεωρηθούν ως μια ευρύτερη πολιτική που υποστηρίζεται τόσο από τη Σερβία όσο και από τη Ρωσία, οι οποίες όχι μόνο θεωρούν τις Συμφωνίες Ντέιτον ως μια βίαια επιβληθείσα ειρήνη και το OHR που δημιούργησαν έναν αποικιακό επιτηρητή, αλλά και την ένταξη της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στο ΝΑΤΟ ως απαράδεκτη – και, στην περίπτωση της Σερβίας, υπαρξιακή απειλή για την εθνική της ασφάλεια.
Τον Ιούλιο, μετά την επιβολή του προαναφερθέντος νόμου που απαγορεύει την άρνηση διάπραξης γενοκτονίας (από τους Σέρβους), τον οποίο υποκίνησε ο Βαλεντίν Ίνζκο, Αυστριακός διπλωμάτης, που διετέλεσε ΄Υπατος μέχρι την αναχώρησή του τον ίδιο μήνα, η Ρωσία, υποστηριζόμενη από την Κίνα, πρότεινε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για να αφαιρέσει από το Γραφείο Υπάτου τις εποπτικές του εξουσίες.
Αυτή η προσπάθεια ηττήθηκε. Ωστόσο, στις αρχές Νοεμβρίου, η Ρωσία και η Κίνα κατάφεραν να αφαιρέσουν οποιαδήποτε αναφορά στο όργανο αυτό εποπτείας από ψήφισμα το οποίο επέκτεινε μια ειρηνευτική δύναμη στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Ενώ η αφαίρεση οποιασδήποτε αναφοράς στο OHR από αυτό το ψήφισμα δεν εξάλειψε την εξουσία του, παρέσχε στη Ρωσία την ευκαιρία να χαρακτηρίσει τον Christian Schmidt, τον Γερμανό διπλωμάτη που αντικατέστησε τον Inzko, ως «ιδιωτικό πρόσωπο», όταν αναφέρθηκε σε έκθεση του OHR σχετικά με την κατάσταση στη Βοσνία που κυκλοφόρησε στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Αυτή η υποτίμηση του OHR αποτελεί συνέχεια του στόχου του Ντόντικ να καταστήσει τους θεσμούς του OHR άσχετους και να απομακρύνει τους Ευρωπαίους δικαστές που προεδρεύουν επί του παρόντος στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Βοσνίας. Ο Ντόντικ κατέστησε σαφές ότι επιδίωξή του δεν είναι η επανάληψη του εμφυλίου πολέμου. Ο πραγματικός του στόχος, και τόσο της Ρωσίας όσο και της Σερβίας, είναι να εμποδίσει την απορρόφηση της Βοσνίας στο ΝΑΤΟ, ενισχύοντας έτσι το γεωπολιτικό προφίλ της Ρωσίας και της Σερβίας στην Ευρώπη εις βάρος μιας συμφωνίας που θεωρείται εδώ και καιρό ως ορόσημο του διπλωματικού επιτεύγματος των ΗΠΑ.
Για το σκοπό αυτό, ο Ντόντικ προσέφερε συμβιβασμό με τον οποίο θα σταματήσει να πιέζει για την εφαρμογή των νομοθετικών ενεργειών που έχει απειλήσει, με αντάλλαγμα είτε την οριστική κατάργηση αυτού που αποκαλεί «Νόμο Ίνζκο» για την απαγόρευση της άρνησης γενοκτονίας, είτε τροποποίηση του «Νόμου Ίνζκο» που θα περιλαμβάνει τις δολοφονίες Σέρβων από φιλοναζιστικές βόσνιο-κροατικές δυνάμεις στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Γιασένοβατς κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Εάν γίνει πράξη ο συμβιβασμός του Ντόντικ, θα αποτελέσει περαιτέρω υποβάθμιση του καθεστώτος του OHR, προωθώντας το ρωσικό/σερβικό στόχο της πλήρους κατάργησης αυτού του αξιώματος, εξουσιοδοτώντας τον Ντόντικ και τους Σέρβους της Δημοκρατίας Σέρπσκα να εμποδίσουν οριστικά την αίτηση ένταξης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στο ΝΑΤΟ.
0 comments: